ที่รัฐสภาในงานค่ายวรรณกรรมรัฐสภา โครงการประกวดวรรณกรรมรางวัลพาน แว่นฟ้า ประจําปี 2568 ได้มีการ บรรยาย “เทคนิคการเขียนเรื่องสั้น” โดยรองศาสตราจารย์ ดร.ธัญญา สังขพันธานนท์ ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ ปี 2559 นักเขียนซีไรต์ พ.ศ. 2530
🚀สำหรับนักคิดนักเขียนทั้งมือใหม่มือฉมังแล้ว งานนี้เป็นกิจกรรมที่ทรงคุณค่าด้านส่งเสริมความคิด ความอ่านให้กับผู้คนมากๆ ขอขอบคุณคณะทำงานและสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรที่จัดกิจกรรมแบบนี้ต่อเนื่องทุกปีเลย🙏❤️
สวัสดีเพื่อนๆ ชาว ThinkerFriend ผ่านปีใหม่ไปแป๊บเดียว เข้าเดือน มี.ค.ไวมากๆเลยใช่มั้ยครับ อากาศก็ร้อนกันแล้ว หลายท่านวางแผนเตรียมตัวพักผ่อนช่วงสงกรานต์กัน ช่วงนี้ก็ทำงานกันแบบฮาบๆกับชีวิตไปก่อน วันนี้ขอนำข้อคิดและเทคนิคการเขียนเรื่องสั้นของ ท่านรองศาสตราจารย์ ดร.ธัญญา สังขพันธานนท์ ที่น่าสนใจมาแบ่งปันกันครับ
🔹 “หัวใจของเรื่องสั้น” เป็นแบบไหน? แล้วตัวอย่างการเขียนของนักเขียนระดับตำนานชั้นครูอย่าง ลาวคำหอม และ คำพูน บุญทวี เป็นแบบไหน เพื่อให้เห็นภาพชัดขึ้นว่า เรื่องสั้นที่ดีนั้นควรมีองค์ประกอบอย่างไร ต้องบอกว่าเทคนิคว๊าวววมากๆ ไปอ่านกันเลยครับ
“เรื่องสั้นที่ดี ต้องกระชับ กินใจ และมีพลังมากพอจะสะกิดหัวใจคนอ่าน”
รองศาสตราจารย์ ดร.ธัญญา พูดถึงการเขียนเรื่องสั้น เป็นเหมือนการจับภาพช่วงเวลาหนึ่งของชีวิต บีบอัดความหมายลงในบรรทัดที่จำกัด แต่สามารถสะท้อนโลกกว้างใหญ่ให้ผู้อ่านได้มองเห็น รองศาสตราจารย์ ดร.ธัญญา สังขพันธานนท์ นักเขียนและนักวิชาการด้านวรรณกรรมไทย ผู้มีผลงานเด่นทั้งการเขียนและการวิจารณ์ ได้ให้แง่คิดที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับเทคนิคการเขียนเรื่องสั้นที่มีพลัง
🔹 เรื่องสั้นคืออะไร และทำไมต้อง “สั้นแต่ลึก”?
เรื่องสั้น (Short Story) คือวรรณกรรมที่มุ่งเน้นเล่าเรื่องในขนาดที่กระชับ แต่สามารถสร้างผลกระทบทางอารมณ์และความคิดแก่ผู้อ่านได้อย่างลึกซึ้ง อาจารย์ธัญญาอธิบายว่า
“เรื่องสั้นไม่ใช่แค่เรื่องที่มีความยาวน้อยกว่าเรื่องยาว แต่มันคือศิลปะที่ต้องใช้ความแม่นยำในการเล่าเรื่อง ทุกคำต้องมีความหมาย ทุกฉากต้องขับเคลื่อนเรื่อง ไม่มีที่ว่างให้คำฟุ่มเฟือย”
ดังนั้น นักเขียนที่ดีต้องรู้ว่า อะไรควรใส่ และอะไรควรตัดออก
🔹 เทคนิคสำคัญในการเขียนเรื่องสั้น
1️⃣ เริ่มต้นให้ดึงดูด – เปิดฉากให้ผู้อ่านอยากอ่านต่อ
“อย่าเสียเวลากับการเกริ่นนำยาวๆ เปิดเรื่องให้คนอ่านต้องอยากรู้ว่าเกิดอะไรขึ้นต่อไป”
📌 ตัวอย่างการเปิดเรื่องแบบน่าสนใจ:
- “เสียงหวีดของเบรกดังขึ้นกลางสี่แยก ศพเด็กชายวัยเจ็ดขวบนอนแน่นิ่งใต้แสงไฟถนน”
- “เมื่อฉันตื่นขึ้นมา ฉันพบว่าตัวเองอยู่ในโรงศพ…”
เปิดฉากให้แรง ให้มีคำถามในหัวคนอ่านทันที
❌ (ตัวอย่างที่ไม่น่าสนใจ)
“ในหมู่บ้านเล็กๆ แห่งหนึ่ง มีชายคนหนึ่งอาศัยอยู่…”
(น่าเบื่อ ไม่มีจุดดึงดูด)
2️⃣ ตัวละครต้องมีชีวิต – สร้างคนให้เป็น “คนจริงๆ”
“ตัวละครในเรื่องสั้น อาจมีไม่กี่ตัว แต่ต้องมีความหมายและมีชีวิตชีวา”
✅ วิธีทำให้ตัวละครดูสมจริง:
- ใช้บทสนทนาแทนการบรรยาย
- แสดงให้เห็นพฤติกรรมแทนการบอก
- ให้ตัวละครมีความขัดแย้งภายใน
📌 ตัวอย่าง:
❌ “สมชายเป็นคนใจร้อน”
✅ “สมชายกำหมัดแน่น เส้นเลือดที่ขมับเต้นตุบๆ เขากระแทกแก้วน้ำลงกับโต๊ะเสียงดัง”
3️⃣ ใช้ภาษากระชับ – ตัดคำฟุ่มเฟือย แต่ยังคมคาย
“คำทุกคำในเรื่องสั้นต้องมีค่า ไม่มีคำไหนที่เขียนไว้เฉยๆ”
✅ วิธีฝึกเขียนให้กระชับ:
- ลองเขียนฉากเดียวกัน 3 แบบ แบบสั้นที่สุดจะเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด
- ตัดคำที่ไม่จำเป็นออก เช่น “ที่”, “แล้ว”, “ซึ่ง”
📌 ตัวอย่าง:
❌ “เขาเดินไปที่ประตูแล้วเปิดมันออก”
✅ “เขาผลักประตูออก”
4️⃣ จุดหักมุม – ทำให้ผู้อ่าน “ว้าว” หรือ “อึ้ง”
“จุดหักมุมไม่จำเป็นต้องใหญ่โตเสมอไป แค่ต้องมีผลกระทบต่ออารมณ์ผู้อ่าน”
✅ วิธีสร้างจุดหักมุม:
- หลอกให้ผู้อ่านคิดอย่างหนึ่ง แล้วหักมุมไปอีกทาง
- ทำให้ตัวละครเข้าใจผิด แล้วเฉลยความจริงภายหลัง
- ใช้สัญลักษณ์หรือรายละเอียดเล็กๆ ที่ซ่อนไว้ตั้งแต่ต้นเรื่อง
📌 ตัวอย่าง:
เรื่อง “หลงเมีย” ของ ลาวคำหอม – เล่าเรื่องของชายคนหนึ่งที่ออกตามหาภรรยาที่หายไป สุดท้ายพบว่าเธอไม่ได้หายไปไหน แต่อยู่กับชายอื่นมาตลอด
5️⃣ ตอนจบที่ตราตรึง – ทิ้งรอยความคิดให้ผู้อ่าน
“จุดจบที่ดี คือจุดจบที่ยังทำให้คนอ่านคิดต่อหลังจากอ่านจบ”
📌 เทคนิคการจบเรื่อง:
✅ Twist Ending (หักมุม): สิ่งที่คิดว่าใช่ กลับไม่ใช่
✅ Open Ending (ปลายเปิด): ทิ้งให้ผู้อ่านตีความ
✅ Circular Ending (วนกลับไปจุดเริ่มต้น): แต่ตัวละครเปลี่ยนไป
ตัวอย่าง:
หญิงสาวกลับถึงบ้านหลังจากทำงานหนัก เปิดไฟแล้วพบโต๊ะอาหารที่มีอาหารเต็มโต๊ะ สามีของเธอทำกับข้าวรอเธอ…
แต่เขาจากไปเมื่อห้าปีก่อน
🔹 ตัวอย่างเรื่องสั้นที่เป็นตำนาน
📌 “คนทัณฑ์” – คำพูน บุญทวี
เรื่องของชายคนหนึ่งที่ติดคุกในคดีที่เขาไม่ได้ก่อ เมื่อออกจากคุก เขาพบว่าตัวเองถูกสังคมตีตรา ไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตปกติได้
📌 “โลกของจอม” – ศักดิ์ชัย บำรุงพงศ์
เรื่องของเด็กชายที่เติบโตขึ้นท่ามกลางความเหลื่อมล้ำในสังคม แสดงให้เห็นมุมมองของโลกที่เด็กไร้เดียงสามองเห็น
📌 สรุปหัวใจของเรื่องสั้นที่ดี
| องค์ประกอบ | รายละเอียด |
|---|---|
| เปิดเรื่องให้แรง | ใช้ฉากที่น่าสนใจ หรือปริศนา |
| ตัวละครมีมิติ | แสดงอารมณ์ผ่านการกระทำ |
| ใช้ภาษากระชับ | ทุกคำมีค่า ไม่มีคำฟุ่มเฟือย |
| จุดหักมุมที่ทรงพลัง | สร้างความเซอร์ไพรส์ให้ผู้อ่าน |
| ตอนจบที่ตราตรึง | ทำให้ผู้อ่านคิดต่อหลังอ่านจบ |
📌 “เรื่องสั้นที่ดี คือเรื่องที่จบไปแล้ว แต่ยังติดอยู่ในใจผู้อ่าน”
รับชมย้อนหลังได้ทาง https://youtu.be/YXQNbGzyDa8?si=_CfOcavW_hfsteH8
และทั้งหมดนี้เป็นเทคนิคที่นำมาแบ่งปัน เพื่อนๆอยากลองเขียนเรื่องสั้นดูแล้วใช่ไหม 🚀📖 ตอนนี้อยู่ในช่วงเปิดรับสมัครส่งผลงานร่วมโครงการประกวดวรรณกรรมรางวัลพานแว่นฟ้า ประจําปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 นะครับ อยากชวนเพื่อนๆชาว ThinkerFriend ร่วมกิจกรรม สามารถติดตามขั้นตอนและวิธีร่วมส่งเรื่องสั้นและบทกวีได้ทาง แฟนเพจ รางวัลพานแว่นฟ้า
https://www.facebook.com/phan.waenfah
หรือเข้าไปดูรายละเอียดได้ทาง https://web.parliament.go.th/view/84/phan/TH-TH
ส่วนผมช่วงนี้ มีภารกิจหลายอย่าง แต่คิดไว้ว่าอยากส่งเข้าร่วมสนุก เพราะชอบคิดชอบเขียน และติดตามข่าวสารการเมือง ในมุมมองต่างๆของสังคม หากมีโอกาสคงได้จับปากกากับกดแป้นพิมพ์ขีดเขียน.. แล้วพบกันครับ
” วรรณกรรม การเมือง เรืองความคิด
ร่ายชีวิต ร้อนหนาว เขียนไฟฝัน
มโนภาพ บ้านเมือง ร่วมมือกัน
คุณอนัน ผู้คน นิยมเอย “
16 มี.ค.68
Piyapon pongkaew
บรรณาธิการ / คอลัมนิสต์ ThinkerFriend
New Media Scholar and Data Analyst: MEDIA AI
contact : numsiam.pr@gmail.com
