จากเส้นทางระดับโลกสู่บ้านเกิด: ความหมายของการกลับมา

การกลับมาประเทศไทยของ ดร.สันติธาร เสถียรไทย นักเศรษฐศาสตร์ระดับโลก และอดีตผู้บริหารสูงสุดด้านเศรษฐกิจของ Sea Group (บริษัทแม่ของ Shopee) ไม่ใช่แค่เพียงการเปลี่ยนแปลงเส้นทางอาชีพ แต่เป็นบทใหม่ในชีวิตที่สะท้อนถึงการเลือกเส้นทางด้วยความตั้งใจและวิสัยทัศน์ที่ลึกซึ้งกว่าการแสวงหาความสำเร็จส่วนตัว

เขาเป็นที่รู้จักจากความสามารถในการวิเคราะห์เศรษฐกิจมหภาคและนโยบายการเงินระดับโลก รวมถึงการบริหารงานในบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ แต่การกลับมาครั้งนี้กลับเต็มไปด้วยปรัชญาการใช้ชีวิตใหม่—ชีวิตที่ให้ความสำคัญกับความสุข ความหมาย และการสร้างผลกระทบที่มีคุณค่า

1. ชีวิตในวัยเด็ก: รากฐานของเส้นทางแห่งความสำเร็จ

ดร.สันติธาร เติบโตในครอบครัวนักวิชาการที่มีคุณพ่อคือ ศาสตราจารย์สุรเกียรติ เสถียรไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรี และคุณแม่คือ ศาสตราจารย์สุธาวรรณ เสถียรไทย อดีตอาจารย์ด้านเศรษฐศาสตร์ ซึ่งส่งผลให้เขาได้รับอิทธิพลจากบรรยากาศการเรียนรู้ตั้งแต่วัยเด็ก

แต่ที่น่าสนใจคือ คุณพ่อของเขาไม่ได้คาดหวังให้ลูกชายเดินตามเส้นทางเดียวกัน ท่านให้หลักคิดว่า “โลกนี้เต็มไปด้วยทางเลือก” เปิดโอกาสให้ลูกได้เลือกเส้นทางของตนเองโดยไม่มีแรงกดดัน ซึ่งเป็นรากฐานที่ทำให้ดร.สันติธารมีมุมมองต่อชีวิตที่เปิดกว้างและมีความเป็นตัวของตัวเองสูง

2. จุดเปลี่ยนครั้งแรก: การไขว่คว้าความสำเร็จด้วยตัวเอง

การต่อสู้เพื่อเข้าเรียนระดับสูง

ดร.สันติธารเรียนระดับปริญญาตรีที่ London School of Economics (LSE) และต่อปริญญาโทที่ Harvard Kennedy School ก่อนจะพยายามสมัครเรียนต่อปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ซึ่งเป็นเส้นทางที่ไม่ได้ง่ายอย่างที่หลายคนคิด

เขาเล่าว่าการสมัครเรียนปริญญาเอกนั้นยากมาก โดยในแต่ละปีมีที่นั่งสำหรับนักศึกษาเพียง 1-2 คนเท่านั้นจากผู้สมัครจำนวนมาก แม้จะมีโปรไฟล์ดี แต่เขาก็เคยถูกปฏิเสธมาหลายรอบ ทำให้เกิดความรู้สึกไม่มั่นใจในตัวเอง

โอกาสที่มาพร้อมกับการเตรียมตัว

สิ่งที่เปลี่ยนชีวิตเขาเกิดขึ้นในช่วงที่เป็นผู้ช่วยวิจัยให้กับ ศาสตราจารย์ Joseph Stiglitz นักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล โดยในวันสุดท้ายของการทำงาน เขาตัดสินใจเสนอผลงานพิเศษที่ทำขึ้นมาเองให้กับศาสตราจารย์ ซึ่งนำไปสู่โอกาสที่พลิกชีวิต เพราะอาจารย์ชื่นชมงานของเขาและตัดสินใจให้จดหมายรับรอง ทำให้เขาสามารถเข้าเรียนปริญญาเอกได้สำเร็จพร้อมทุนเต็มจำนวน

เหตุการณ์นี้ตอกย้ำคติประจำตัวของเขาว่า
“Luck is when preparation meets opportunity” – โชคคือผลลัพธ์ของการเตรียมตัวที่พร้อมเมื่อโอกาสมาถึง”

3. จุดเปลี่ยนครั้งที่สอง: การเข้าสู่โลกการเงินระดับนานาชาติ

หลังจบปริญญาเอก ดร.สันติธารไม่ได้เลือกเส้นทางสายวิชาการหรือองค์กรระดับโลกอย่าง IMF หรือ World Bank แต่กลับเลือกเข้าสู่ภาคการเงิน ซึ่งเป็นสาขาที่ต้องใช้ความสามารถในการแข่งขันสูงและต้องปรับตัวอย่างรวดเร็ว

ทำไมต้องเป็นสิงคโปร์?

ในช่วงที่โลกกำลังเปลี่ยนถ่ายอำนาจทางเศรษฐกิจจากตะวันตกไปสู่เอเชีย เขาตัดสินใจไปทำงานที่ Credit Suisse ในสิงคโปร์ โดยเลือกที่จะเป็น “นักเศรษฐศาสตร์แห่งอาเซียน” มากกว่าจะมุ่งไปยังสหรัฐหรือยุโรป นี่เป็นการตัดสินใจที่สำคัญเพราะสิงคโปร์เป็นศูนย์กลางของเศรษฐกิจดิจิทัลในภูมิภาค

งานในภาคการเงินทำให้เขาต้องเผชิญกับการแข่งขันที่ดุเดือด การไล่ออกเกิดขึ้นตลอดเวลา และทุกคนต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด สิ่งที่เขาเรียนรู้คือ
“อ่านเศรษฐกิจอย่างเดียวไม่พอ ต้องอ่านคนให้ออก”
เพราะการเข้าใจพฤติกรรมและความต้องการของลูกค้ามีความสำคัญมากกว่าการเข้าใจตัวเลขทางเศรษฐศาสตร์เพียงอย่างเดียว

4. จุดเปลี่ยนครั้งที่สาม: จากโลกการเงินสู่ Startup

เมื่ออายุ 30 ปลายๆ ขณะที่กำลังก้าวขึ้นเป็น Managing Director (MD) ที่ Credit Suisse เขาตัดสินใจครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในชีวิต—ลาออกจากงานที่มั่นคงและรายได้สูงไปทำงานกับ Shopee ซึ่งขณะนั้นยังเป็นสตาร์ทอัพที่ไม่เป็นที่รู้จักมากนัก

เหตุผลของการเปลี่ยนแปลง

• เขาเห็นว่า เศรษฐกิจดิจิทัลกำลังมาแรง และต้องการเข้าไปมีบทบาทในโลกใหม่
• เขาอยากหาความท้าทายใหม่ ๆ และไม่ต้องการติดอยู่ใน Comfort Zone
• เขาเพิ่งเป็นพ่อคน และต้องการเป็นตัวอย่างให้ลูกว่า “อย่ากลัวการเปลี่ยนแปลง”

Shopee เติบโตอย่างรวดเร็ว และเขาได้กลายเป็น Chief Economist ของบริษัทแม่ Sea Group มีบทบาทในการขยายธุรกิจ e-commerce และ fintech ในอาเซียน และบริษัทสามารถเข้าตลาดหุ้นสหรัฐได้สำเร็จ

แต่เมื่อบริษัทเติบโตถึงจุดหนึ่ง การแข่งขันและการปรับโครงสร้างองค์กรก็เข้มข้นขึ้น การตัดสินใจทางธุรกิจเริ่มส่งผลกระทบต่อคนจำนวนมาก ซึ่งทำให้เขาต้องทบทวนเส้นทางชีวิตอีกครั้ง

5. จุดเปลี่ยนครั้งที่สี่: กลับเมืองไทยเพื่อความหมายใหม่ของชีวิต

ในช่วงปี 2022 ขณะเดินทางไปญี่ปุ่น เขามีช่วงเวลาที่ได้หยุดคิดและทบทวนตัวเองอย่างลึกซึ้ง และค้นพบว่า
“ความสำเร็จไม่ใช่แค่การสร้างผลลัพธ์ แต่คือการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข”

การตัดสินใจกลับไทย

• เขาต้องการใช้เวลากับครอบครัวมากขึ้น
• เขาต้องการสร้างผลกระทบให้กับสังคมไทย
• เขาต้องการออกจากระบบงานประจำและสร้างพอร์ตโฟลิโอของงานที่หลากหลาย

เขากลับมาไทยโดยตั้งเป้าที่จะทำงานที่มี Impact ไม่ใช่เพียงแค่สร้างรายได้ ปัจจุบันเขาทำงานหลายด้าน เช่น

1. กรรมการนโยบายการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย (กนง.)
2. ที่ปรึกษาด้านเศรษฐกิจแห่งอนาคต (Future Economy Adviser) ของ TDRI
3. ผู้ร่วมก่อตั้งโครงการ Academy of Change Maker
4. นักเขียนและวิทยากร

บทสรุป: จุดหมายใหม่ของชีวิต

การกลับมาไทยของ ดร.สันติธาร ไม่ใช่การ “ถอยหลัง” แต่เป็นการเลือกเส้นทางใหม่ที่ให้คุณค่ากับชีวิตมากกว่าตัวเลขในบัญชีธนาคาร

เขาเป็นตัวอย่างของการไม่กลัวที่จะเปลี่ยนแปลง และพิสูจน์ว่าการตัดสินใจแต่ละครั้งในชีวิต ไม่ได้เกี่ยวกับ “ความมั่นคง” แต่เกี่ยวกับ “ความหมาย” และ “ความสุข” ที่แท้จริงของชีวิต