การนำ AI มาใช้ในระบบราชการไทยในปัจจุบัน สามารถแบ่งกลุ่มผู้ใช้ข้าราชการออกเป็นหลายระดับและประเภท ตามลักษณะงานและบทบาทหน้าที่ ดังนี้
1. แบ่งตามระดับการใช้งานและบทบาท
| ระดับ/กลุ่มข้าราชการ | ลักษณะการใช้ AI | ตัวอย่าง AI ที่ใช้ |
|---|---|---|
| 1. ผู้บริหารระดับสูง (Executives) | ใช้ AI เพื่อวางนโยบาย, ตัดสินใจเชิงกลยุทธ์, วิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) เพื่อกำหนดทิศทางองค์กร | ระบบวิเคราะห์ข้อมูล, Dashboard, Generative AI สำหรับสรุปข้อมูล |
| 2. ข้าราชการสายปฏิบัติการ (Operational Staff) | ใช้ AI เพื่อช่วยงานประจำ เช่น งานเอกสาร, การค้นหาข้อมูล, การร่างหนังสือราชการ, การแปลภาษา, การถอดความเสียง | AI Chatbot, ระบบสารบรรณอัจฉริยะ, ระบบแปลภาษา, ระบบสรุปประชุม |
| 3. ข้าราชการสายบริการประชาชน (Service Staff) | ใช้ AI เพื่อให้บริการประชาชน เช่น ตอบคำถาม, จองคิว, รับเรื่องร้องเรียน, ตรวจสอบสิทธิประโยชน์ | Chatbot, ระบบจองคิวอัตโนมัติ, ระบบยืนยันตัวตน e-KYC |
| 4. ข้าราชการสายเทคนิค/IT (Technical/IT Officers) | พัฒนา/ดูแลระบบ AI, วิเคราะห์ข้อมูล, สร้างโมเดล Machine Learning, ดูแลความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ | ระบบ AI สำหรับวิเคราะห์ข้อมูล, ระบบป้องกันภัยไซเบอร์, Generative AI |
| 5. ข้าราชการสายวิชาการ/วิจัย (Academic/Research Staff) | ใช้ AI ในการวิจัย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก, ประเมินนโยบาย, พัฒนาองค์ความรู้ใหม่ | AI วิเคราะห์ข้อมูล, ระบบวิจัยอัจฉริยะ, AI สำหรับวิเคราะห์แนวโน้ม |
2. แบ่งตามประเภทการใช้งาน AI ในภาคราชการ
- AI สำหรับบริการประชาชน
เช่น Chatbot ตอบคำถาม, ระบบจองคิว, ระบบยืนยันตัวตนอัตโนมัติ, การออกใบอนุญาตอิเล็กทรอนิกส์, การชำระเงินและออกใบเสร็จรับเงินอัตโนมัติ - AI สำหรับบริหารจัดการภายใน
เช่น ระบบจัดเก็บและค้นหาเอกสาร, การถอดความเสียงและสรุปการประชุม, การวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการตัดสินใจ, ระบบอนุมัติ/อนุญาตอัตโนมัติ, การจัดการข้อมูลข้ามหน่วยงาน - AI สำหรับสนับสนุนภารกิจเฉพาะด้าน
เช่น AI วิเคราะห์ภาษีและตรวจจับการหลีกเลี่ยงภาษี, AI วิเคราะห์โรคในภาคการแพทย์, AI วิเคราะห์โรคพืชในภาคเกษตร, AI คัดกรองข้อมูลทุจริต, AI สำหรับงานความมั่นคงและความปลอดภัย - AI สำหรับการพัฒนานโยบายและการตัดสินใจ
เช่น การวิเคราะห์ Big Data เพื่อกำหนดแนวทางนโยบาย, การวิเคราะห์แนวโน้มปัญหาสังคม, การวางแผนงบประมาณ, การประเมินผลลัพธ์นโยบาย
3. สรุประดับการใช้ AI ในข้าราชการไทย
- ระดับผู้บริหาร: ใช้ AI เพื่อการตัดสินใจ วางนโยบาย วิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่
- ระดับปฏิบัติการ: ใช้ AI เพื่อช่วยงานประจำ งานเอกสาร งานค้นหาข้อมูล
- ระดับบริการประชาชน: ใช้ AI เพื่ออำนวยความสะดวกและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการ
- ระดับเทคนิค/IT: พัฒนาและดูแลระบบ AI วิเคราะห์ข้อมูลและความมั่นคงไซเบอร์
- ระดับวิชาการ/วิจัย: ใช้ AI ในการวิจัยและพัฒนานวัตกรรม
หมายเหตุ:
- การนำ AI มาใช้ในแต่ละระดับ ขึ้นอยู่กับความพร้อมของหน่วยงานและนโยบายการขับเคลื่อนดิจิทัลของแต่ละองค์กร
- ประเภทการใช้งาน AI มีความหลากหลายและปรับเปลี่ยนตามความต้องการของแต่ละหน่วยงานและภารกิจหลักของข้าราชการแต่ละกลุ่ม
สรุป:
ข้าราชการไทยในปัจจุบันสามารถแบ่งกลุ่มผู้ใช้ AI ได้อย่างน้อย 5 ระดับหลัก และใช้งานใน 4 ประเภทใหญ่ ได้แก่ งานบริการประชาชน, งานบริหารจัดการภายใน, งานสนับสนุนภารกิจเฉพาะด้าน และงานพัฒนานโยบาย/การตัดสินใจ โดยแต่ละระดับและประเภทจะมีลักษณะการใช้งาน AI ที่แตกต่างกันตามบทบาทหน้าที่ของข้าราชการในแต่ละกลุ่ม
